Kto z nas nie kocha tych klasycznych ciast, które przywołują wspomnienia z dzieciństwa? Ciasto Stefanka, znane również jako Stefanek, to prawdziwa perełka wśród tradycyjnych wypieków. Ten wyjątkowy placek z kaszą manną i pysznym kremem czekoladowym to przepis, który przechodził z pokolenia na pokolenie. Dziś dzielimy się z Wami starym przepisem babci na Stefankę, który zachwyci każdego miłośnika słodkości. Ciasto jest stosunkowo proste w przygotowaniu, a jego smak jest niezapomniany – połączenie miodowych blatów i aksamitnego kremu to prawdziwa uczta dla podniebienia!
Składniki na tradycyjną Stefankę
Podstawą udanego ciasta jest dobór składników najwyższej jakości. W przypadku Stefanki warto szczególnie zadbać o dobry miód i czekoladę – to one nadają temu wypiekowi jego niepowtarzalny charakter.
Składniki na blaty miodowe:
- 300 g mąki pszennej
- 150 g cukru
- 100 g masła
- 2 jajka
- 2 łyżki miodu (najlepiej lipowego lub wielokwiatowego)
- 1 łyżeczka sody oczyszczonej
- 1 łyżeczka przyprawy do piernika (opcjonalnie)
Składniki na krem z kaszy manny:
- 1 litr mleka
- 150 g kaszy manny
- 200 g masła (temperatura pokojowa)
- 150 g cukru pudru
- 100 g gorzkiej czekolady
- 2 łyżki kakao
- 1 łyżeczka ekstraktu waniliowego
Przygotowanie ciasta Stefanka krok po kroku
Stefanka to ciasto, które wymaga nieco cierpliwości, ale każda minuta spędzona w kuchni zostanie wynagrodzona wyjątkowym smakiem. Poniżej znajdziecie szczegółowy przewodnik, jak przygotować ten tradycyjny wypiek.
Przygotowanie blatów miodowych:
- Rozgrzej piekarnik do temperatury 180°C i przygotuj formę o wymiarach około 24×24 cm, wyłożoną papierem do pieczenia.
- W rondelku rozpuść masło z cukrem i miodem, delikatnie mieszając aż składniki się połączą. Odstaw do lekkiego przestudzenia.
- W misce wymieszaj mąkę z sodą oczyszczoną i przyprawą do piernika (jeśli jej używasz).
- Do przestudzonej masy miodowej dodaj jajka i dokładnie wymieszaj.
- Połącz składniki mokre z suchymi, mieszając do uzyskania jednolitego, gładkiego ciasta.
- Ciasto podziel na dwie równe części.
- Każdą część rozwałkuj na papierze do pieczenia do wielkości formy.
- Piecz każdy blat osobno przez około 10-12 minut, aż nabierze złotego koloru.
- Upieczone blaty odstaw do całkowitego wystudzenia.
Przygotowanie kremu z kaszy manny:
- W garnku zagotuj mleko.
- Do gotującego się mleka powoli wsypuj kaszę mannę, cały czas energicznie mieszając, aby zapobiec powstawaniu grudek.
- Gotuj na małym ogniu przez około 3-4 minuty, aż kasza wyraźnie zgęstnieje.
- Zdejmij z ognia i natychmiast przykryj folią spożywczą, kładąc ją bezpośrednio na powierzchni kaszy, aby nie powstał kożuch.
- Odstaw do całkowitego wystudzenia (najlepiej na kilka godzin lub na noc).
- W międzyczasie rozpuść czekoladę w kąpieli wodnej i odstaw do przestudzenia.
- Masło utrzyj z cukrem pudrem na jasną, puszystą masę.
- Do utartego masła stopniowo dodawaj wystudzoną kaszę mannę, cały czas miksując na niskich obrotach.
- Na końcu dodaj rozpuszczoną czekoladę, kakao i ekstrakt waniliowy. Dokładnie wymieszaj do uzyskania jednolitej, aksamitnej konsystencji.
Składanie ciasta:
- Na pierwszy blat wyłóż cały przygotowany krem i równomiernie go rozprowadź.
- Przykryj drugim blatem, delikatnie dociskając.
- Wstaw ciasto do lodówki na minimum 4 godziny, a najlepiej na całą noc, aby krem dobrze stężał i smaki się przegryzły.
- Przed podaniem możesz posypać wierzch ciasta kakao lub cukrem pudrem dla dekoracji.
Wskazówka od babci: Stefanka najlepiej smakuje na drugi dzień, gdy smaki się przegryzą, a blaty zmiękną pod wpływem kremu. Warto więc przygotować ją z wyprzedzeniem!
Wskazówki dla idealnej Stefanki
Aby Twoja Stefanka wyszła perfekcyjnie, zwróć uwagę na te kluczowe elementy:
- Kasza manna – używaj drobnej kaszy, która zapewni kremowi aksamitną, gładką konsystencję.
- Miód – wybieraj miód wysokiej jakości, najlepiej lipowy lub wielokwiatowy, który nada ciastu charakterystyczny aromat i głębię smaku.
- Temperatura składników – masło do kremu musi być w temperaturze pokojowej, a kasza manna całkowicie wystudzona, inaczej krem może się zwarzyć.
- Cierpliwość – nie pomijaj etapu chłodzenia ciasta, to kluczowy element dla uzyskania odpowiedniej konsystencji i pełni smaku.
- Przechowywanie – Stefankę najlepiej przechowywać w lodówce, przykrytą folią spożywczą lub w szczelnym pojemniku, do 4-5 dni.
Warianty ciasta Stefanka
Tradycyjny przepis babci na Stefankę można twórczo modyfikować według własnych upodobań:
- Stefanka z polewą czekoladową – dla jeszcze bardziej intensywnego, czekoladowego smaku, polej wierzch ciasta błyszczącą polewą z gorzkiej czekolady.
- Stefanka z orzechami – dodaj do kremu garść posiekanych orzechów włoskich lub laskowych dla przyjemnego chrupnięcia i bogatszego smaku.
- Stefanka kawowa – dla miłośników kawy, dodaj do kremu łyżeczkę rozpuszczalnej kawy lub świeżo zaparzonego, mocnego espresso.
- Miodownik Stefanka – zwiększ ilość miodu w cieście do 3-4 łyżek, aby uzyskać intensywniejszy, głęboko miodowy smak.
Wartości odżywcze ciasta Stefanka
Choć Stefanka to przede wszystkim deser, który jemy dla przyjemności, warto znać jego przybliżone wartości odżywcze. Porcja ciasta (około 100g) zawiera:
- Kalorie: około 350-400 kcal
- Białko: 6g
- Węglowodany: 45g
- Tłuszcze: 18g
Kasza manna zawarta w kremie dostarcza węglowodanów złożonych, które są źródłem długotrwałej energii. Gorzka czekolada zawiera cenny magnez oraz antyoksydanty, a miód wykazuje właściwości antybakteryjne i wspierające odporność.
Historia ciasta Stefanka
Stefanka to ciasto o fascynującej historii, które wywodzi się z bogatej tradycji kulinarnej Europy Środkowej. Wielu cukierników uważa, że jest to wyrafinowana wariacja czeskiego placka z kaszą manną, który z czasem zadomowił się w polskich domach i zyskał ogromną popularność. Nazwa „Stefanka” prawdopodobnie pochodzi od imienia Stefan, choć dokładne pochodzenie tej nazwy pozostaje tajemnicą owianą legendami.
W tradycyjnych polskich domach Stefanka często królowała na stołach podczas świąt, rodzinnych uroczystości i niedzielnych podwieczorków. Przepis przekazywany z matki na córkę, z babci na wnuczkę, przetrwał do dziś w niemal niezmienionej formie, choć każda rodzina szczyci się swoją unikalną wersją tego klasycznego wypieku.
Ciekawostka: W niektórych regionach Polski Stefanka znana jest również jako „placek czeski” lub „miodownik z kaszą manną”, a w niektórych domach dodaje się do niej również bakalie.
Ciasto Stefanka to nie tylko deser – to prawdziwa podróż w czasie do kuchni naszych babć, do beztroskich chwil dzieciństwa i rodzinnych spotkań przy stole. Ten prosty, ale wyśmienity wypiek z pewnością stanie się ulubionym ciastem w Waszych domach, przywołując najpiękniejsze wspomnienia i tworząc nowe, słodkie tradycje. Smacznego!